Invece del gallo nel trappolino
c'è rimasto il contadino
(1948)

Zirudèla d un żuvnòt
ch’an vôl brîṡa èser un marlòt,
l êra sòzi int na gran fèsta
mo ai vlêva una galéṅna a tèsta.
Alåura ló cus’èl pensè:
ai sû genitûr an i l’à brîṡa dmandè
ed tûr una galéṅna o un galàtt,
l à invêzi pensè ed métter un traplàtt,
un traplàtt grand, mégga cinén,
ed quî ch’as ciâpa anc i fajén,
con di sprón e di dént ed fèr
che da lé an i é dóbbi ed scapèr.
Al traplàtt al l à méss ala sîra
par fèr in môd che inción al le vdêva,
ed drî dala féggna dal låcc,
par ciapèr la galéṅna o al galàtt,
tótta la nòt l é armèṡ carghè
parché inción al l é andè a tuchèr.
Ala matéṅna as lîva al buèr
l avêva un sô biṡåggn da fèr,
l avêva anc tôlt un purgànt
quèṡi as la fèva int äl mudànt,
alåura cómm al pûs al cûrs
de drî dala féggna dal låcc,
e al s’achéṅna pròpi såura al traplàtt!
Sänza stèr tant a pensèr
al tâca sóbbit a mulèr,
al fà incôsa zå a tarṡâc,
al traplàtt al fé “cícc ciâc!”
Al s ataché atâc ai “baracuâi”
al buèr al taché a dîr: “Ahi, ahi!”.
Dal gran cåulp ch’l à ciapè
in tèra l é caschè,
e pò al s é livè in pî:
e l à tachè a scapèr vî,
con di ûrel e di vêrs,
ch’al parêva l univêrs!
La mujêr la s lîva da lèt
la córr ala fnèstra:
“Mo cus’èt?”
“Curî, curî, n andèdi pian,
parché ai ò una bîstia atâc al sâc dal pan!”
Lî quand la vésst la trâpla atâc ai faṡû
l’andé sóbbit a ciamèr żå i fiû,
låur, sintànd tótta sta gatèra,
i cûrsan tótt in mèż al’èra
cardand che int al traplàtt
ai fóss armèṡ una galéṅna o un galàtt
e invêzi ai êra armèṡ al pôvar buèr con al sacàtt!
Mo par ló l é stè un brótt schêrz
parché adès l é armèṡ guêrz:
ai n é armèṡ såul ón di bón
an lîva pió só l âs ed bastón,
con cäl dòn al fà padèla
tòc e dâi la zirudèla!

Il fornaio e la sposina
(e il marito lavora in officina)
(1950)

Zirudèla, una spuṡléṅna
sô maré al lavåura in ufizéṅna,
i andèvan bän, i êren felîz
cme dû ànżal in Paradîṡ,
mo ai é vgnò un guâst famiglièr
a càuṡa dal furnèr:
l é un żuvnòt ed ventquâtr ân
tant enêrgic, sänza dân.
Tótt i dé ala matéṅna
al purtèva al pan ala spuṡléṅna
e int al scarzèr tótt dû là in cà
un bèl dé i andénn ed là.
Al fó alåura un mumänt bèl
såuvr’al lèt matrimognèl:
i tachénn a fèr di żûg,
e al furnèr al fèva fûg!
Mänter ch'i cuṡêvn al pan tótt dû felîz
as sént al canpanén al inpruvîṡ!
“Puvrétt nó! Mo che brótt guâi,
i an sunè, mo chi srà mâi?”
Cusa pänsla sta spuṡléṅna?
La sèra al furnèr int la latréṅna,
e pò, sänza stères a ftîr,
la córr sóbbit a avrîr.
Quand l óss al fó avêrt la s maravié:
la vésst ch’l êra sô maré!
Ló al vén dänter e pò ai dîṡ:
“Mo cum êla ch’t î in camîṡ?”
“A m sån cavè i pâgn
parché a vlêva fèr al bâgn!”
Ló al dà un’ucè int al cantån
e al vadd ch’ai êra un panirån.
“Mo dî só, cus'êl st afèri?”
lî la i déss: “L é dal furnèr!
al l à lasè qué un mumintén
parché l é andè só da un incuilén!”
Ló al fé sóbbit di suspèt
al córr a vàdder såtta al lèt
ed drî dal cumå, såtta l armuà
al guèrda int la stanzia, al guèrda in cà
al và a vàdder in cantéṅna
e pò al dîṡ: “L é int la latréṅna!”
e sô mujêr pr an scrûvr al chèṡ:
“Aîr sîra ai ò pêrs la cèv!”
Ló al córr tótt int un trât
e al và a ciamèr al frâb
alåura ṡvêlta la spuṡléṅna
l’avérra sóbbit la latréṅna:
al furnèr al sèlta fòra
bianc cme al lât dala gran pòra,
al tarmèva a pió non pòs,
e as l'êra fâta adòs!
Al ciâpa al panirån in spâla
e pò al s amålla żå a bâla!
mänter ch'al và żå la i suzêd bèla:
l incåntra al maré lóng ala schèla.
“Oh che bèla cunbinaziån.
a sån andè a tôr al panirån!”
Alåura cl èter al taché a dîr:
“Vó a purtè al pàn a mî mujîr!”
Ló al dîṡ: “Sé, parché l’é cuntänta
a i dâg i curnétt e la carsänta!”
E acsé al furnèr ai pasé la pòra
e a cl èter äl côren i i sèltan fòra
e i sé ṡlóngan int al fèr la schèla
tòc e dâi la zirudèla!

Dopo una lunga e penosa passeggiata
(la ragazza smarrita l’hanno ritrovata)
(1948, secondo il modello di G.C. Croce)

Zirudèla ècco qué
una ragâza ch’l'à da tôr maré
al sô anbråuṡ al la vlêva spuṡèr
mo i sû genitûr i n g la vlêvan brîṡa dèr!
Alåura låur dû ch'i êran acsé cût
i an pensè ed scapèr ala nòt.
E i genitûr i s én maraviè
quand la fiôla i én andè a ciamèr:
al lèt l êra vûd “Mo lî in duv êla andè?
nòstra fiôla i s l’an rubè!”
E tótta sta żänt in pinsîr
i s méssan sóbbit in gîr
e, par môd ed tachèr bän,
i andénn a vàdder in fånnd a Rän:
Caṡalàcc', Sâs, Varghè,
dapartótt i an zarchè,
só da Riôla, a Puratta,
a Laghèr e a Pian ed Satta,
a Castión e Cà ed Landén,
żå da Vèd e pò al Lavén.
Ad Anzôla i s farménn
e a tótt i al dmandénn:
“Inción l’à véssta? Inción la cgnóss?
La pôrta in cô un bartuchén råss,
l’é tuṡè a stîl novzänt
e la i à la permanänt,
l’à du ûc’ zelèst e un bèl naṡén
e al rusàtt såuvr'ai labrén,
l’é stra al biånnd e al castâgn
la i à sänpr un quèlc cunpâgn,
l'é trî dé ch’a sän drî a zarchèrla
mo inción l é bån ed truvèrla!
Al Pånt dla Samûż e a Calchèra
i an zarchè anc stra la gèra,
żå da Gâg’ e a Panzàn,
Arbièra e Bagazàn,
Nunantla e Ravarén,
Riôl, Castelfrànc e Manżulén,
Bażàn, Savéggn e l’Abadî,
Żapulén, Ponzàn e Måntvî,
al Castlàtt e Månt Budèl,
Seravâl e Månt Unbrèr,
ala Zôca e a Muntaiṡ
i s farménn in mèż al pajaiṡ,
i munténn a cavâl d un móll
i andénn a finîr là só a Pavóll,
Sèstola, la Lâma e l Abetån
mo sta ragâza an l’à véssta inción.
I vénsn indrî par da Fanàn,
da Lizzano e Gâg’ Muntàn,
Pian dla Gaccia e Montfiurén
i andénn a finîr a San Pelegrén.
In piâza i fénn una preghiera e un'ufêrta
par truvèr sta ragâza pêrsa,
i s inviénn ed bån umåur
i pasénn da Frasinôr,
Zràddal, Carpinè, Baîjṡ,
i arivénn a meżanòt prezîṡ,
żå da Rudéa, La Véggia e Sasôl
i incuntrénn una dòna con un ragazôl:
“Par piaṡir bôna dunléṅna
avîv vésst una spuṡléṅna
un bartuchén råss, una ftéṅna żâla,
ch'la và vî drétta cme na cavâla?
“Sé, a l’ò véssta al dé dla Fîra
ch'la muntèva só la curîra!”
“Tante grâzie! Avän capé
s'al fóss vaira ch'l’é stra qué!”
Só da Magreta, Curlàtt e Bażvèra,
i Dû Mulén, Furméżżn e Calchèra
Castelvaider, Castelnôv e i Sèt Can,
Cà di Sôla, Maranèl, la Påzza e Sulgnàn,
San Vîd, San Dunén, Belvedêr e Rôla,
al Bitulén, l Argàsstal e Vgnôla,
só da Maràn e ala Sèra Mazån
i l’an truvè int un bòsc a cójjer i marón!
Col żuvnòt i êren in cucâgna
i armistièven i balûṡ con la castâgna.
I an purtè a cà la ragazèla
tòc e dâi la zirudèla!