Äl produziån di studént di cûrs 2003
 Le produzioni degli studenti dei corsi 2003

Int l autón dal 2003 ai Alemân ai é stè dåu ediziån dal cåurs: ónna al dåppmeżdé, urganiżè in colaburaziån con l'Universitè "Primo Levi", e cl'ètra ala sîra. Acsé, in totèl, anc par st ân una nuvantéṅna ed parsån, con anc dimónndi żûven, äl s én ardótti in teâter pr inparèr al bulgnaiṡ!
In sta pâgina a i mitän dänter socuànt "prudótt" finèl di nûster studént.

Nell'autunno 2003 si sono tenute agli Alemanni due edizioni del corso: una al pomeriggio, organizzata in collaborazione con l'Università "Primo Levi", e l'altra alla sera. Così, in totale, anche quest'anno una novantina di persone, tra cui molti giovani, si sono trovate in teatro per imparare il bolognese!
Inseriamo in questa pagina qualche "produzione" finale dei nostri studenti.

Par vàdder äl fotografî dla cunsaggna di diplòma
Per vedere le foto della consegna dei diplomi

La cunsaggna di diplòma al'Ustarî di Bruzâi - La consegna dei diplomi all"Ustarî di Bruzâi

Anna Baietti

Zirudèla dal bulgnaiṡ
ch'al s inpèra qué d'ataiṡ
sänza sfôrz e sänza afân
al teâter di Alemân. 

As l insaggna un profesåur
ch'l é sevêr, mo as vadd l amåur
pr al dialàtt dla sô Bulåggna
quand al spiêga ala lavâgna.

La gramâtica, i azént,
a in avän studiè socuànt
tótti äl stmèn, al giovedé,
sé, mo adès... avän finé. 

La sudisfaziån l'é tanta
d savair scrîver ala granda
al dialàtt ed Bulåggna bèla,
tócc e dâi la zirudèla.

Arnaldo Boschi

L é acsé bèl al dialàtt, ch'a sån cuntänt
d èser turnè a fèr al... ripetänt!

Giampietro Boschini

Se al żåuven savéss,
e se al vèc' pséss,
an i srêv côsa ch'an s féss.

Enea Cassanelli

Zirudèla a San Dunén
duv as cånta una ciòpa ed dsprè,
ed studént ch'i van a scôla ed bulgnaiṡ.
Ón l à i cavî bianc,
mo pazénzia al gêva quall: "Non è mai troppo tardi".
Andèr a scôla l é un piaṡair,
e con un dscåurs in bulgnaiṡ as cuncuéssta
anc al côr d una żitèla.
Tócc e dâi la zirudèla.

Luca Cassanelli

Zirudèla d un ragazèl
fôrt, coi cavî róss e magâra bèl.
Al s ciamèva Lócca, ai pièṡ al tòc,
mo al bulgnaiṡ al le dscårr pôc,
par cuncuistèr una bèla sturnèla
tócc e dâi la zirudèla.

Stefano Cristiani

Alåura…csa vlîv ch'a v dégga!
Mé a sån stè pròpi bän, ai ò ridó, ai ò inparè…pió d acsé!
A n vói brîṡa dîr ch'adès a capéss tótt al dialàtt (un pasdén ala vôlta!), mo a sån sicûr d una côsa… s'a vói… a pòs.
Un grâzie spezièl al profesåur e un augûri anc par al sô eṡâm!
(P.S. A vói savair al riṡultè!!)

Raffaella Fiorini - Scôla d dialàtt

Zirudèla par Gigén…
A sintêva un fât murbén,
una fîvra, un calåur…
stand da sptèr al Profesåur… 

Ch'fâta scôla é quassta qué
in dóvv Lîvra al lunedé
dscårr in fûria cèr e natt
e t insaggna al tô dialàtt. 

Là só pr âria al pèr un rà,
pió dal dièvel ló l in sà.
Par furtóṅna… e sèt parché?
Al bulgnaiṡ s é inbastardé! 

Là só pr âria, quèṡi in zîl,
ló al bacâia prôpi in stîl,
dal scranån – mé a sån lé ataiṡ –
vén żå stièt un bèl bulgnaiṡ. 

Mo lé såtta… che pulèr:
ai pièṡ tròp ed ciacarèr
a cäl sgnåuri e chi żuvnût
a sêdr in fîla – cusa vût? –

a turnèr a scôla – al sèt? –
ai fà pròpi un fât efèt:
at vén só dl'antipatî
par chi al pròff l à in senpatî.

Mo ala fén inción pió zîga
quand ai ṡvêlt e ai tintinbrîga
dà al parmàss, "sänza dsturbèr
pr un tiròt, l'ûltma a psî inpièr!". 

A m sån quèṡi inamurè
ed sta scôla ṡbalinè…
Che esperiänza, che ṡguazén!
Ai ò fât un pinsirén:

al esâm s'a m féss bucèr?
D'in prinzéppi a prêv tachèr!
… A t al dégg … sta scôla é bèla …
tòcc e dâi la zirudèla!

Giuseppe Grammatico - Al nunén

Dṡdòt ed żóggn ad Arżlè,
un bèl fât é capitè.
As festaggia i utant'ân
d un òmen détt Don Żvân :
l é un senpâtic vciatt
ch'l é dûr da bâter al trisèt.
Mâgna al giósst, bavv pôc vén,
ed salût stà pulidén,
e par quasst, såul felizitè, gnínt'afân,
a se spêra par ètr utant'ân.

Loris Gualandi

Al dîṡ: "Che längua dscårret?".
"Al bulgnaiṡ!".
"E l itagliàn?".
"Quall lé ògni tant: socuanti vôlt al maiṡ!".

Ivonne Gubellini 

A sän turnè a scôla
mo a una scôla un pôc spezièl,
e a n vrénn ch'a s truvéssi
di tîp uriginèl
quand a v giän ch'as é vgnó vójja
d inparèr na längua un pôc dscurdè,
ch'l'é qualla dla nòstra zitè:
al bulgnaiṡ ch'l à di détt piotòst curiûṡ
as l insaggna un żuvnén
bèl, żentîl, ch'al pèr un fangén
e invêzi l é l Avuchèt Roberto Serra,
che quand la båcca l avérra
al dscårr cèr, l é bän preparè

e a nuèter as pièṡ tant ed stèrel d'ascultèr.
Avän dl'amiraziån par la sô preparaziån
int la cgnusänza däl tradiziån, däl nòstri radîṡ,
e ch'al i tramanda a di èter e al i fâga felîz.
Al fà unåur ala nòstra zitè,
e par quasst as mêrita dimónndi felizitè.
Nó col côr in man a l ringraziän
e una móccia ed sudisfaziån a i augurän:
però st ètr ân da ló däli ètri leziån a vlän.
Qué a l salutän par st ân,
mo cun l ân nôv ch'a se vdaggna
tótt ai Alemân!

Elisa Landi

A m preṡänt, a sån l'Elîṡa,
al bulgnaiṡ a n al cgnóss brîṡa,
però a spêr, magâra a mèrz,
ed fèr quèl, anc såul par schêrz.

Stefano Landi

Zirudèla, a sån qué a dîr
ch'al n é pròpi un bèl amstîr
inventères una poeṡî
par fèr rédder tótt chi sî
ch'i stan qué in ste bèl teâter
tótt insàmm, par fèr dåu ciâcher
in dialàtt, bòja d un månnd
- mégga fâzil, anc s'l é tånnd!
A m sån méss ed bôna lèna
par psair fèr un pôc ed sêna:
pänsa pûr, sia méss a sêder,

sia pûr davanti a un quèder,
gnínt ai nâs, gnanc nella serra,
quèṡi quèṡi a m bavv na bérra...
Tèsta stra äl man, dîda int al nèṡ,
gnanc al césso as trôva pèṡ...
S'a biaséss na caramèla
ṡbarluciànd una stanèla?
Mé a sån stóff, a la piant lé:
pinsè bän, i én pió ed quénng' dé!
A v salût, a sèr la cartèla,
tócc e dâi la zirudèla.

Marco Marchi - Zirudèla dal tifåuṡ

Zirudèla dal tifåuṡ
ch'al vén fòra tótt narvåuṡ
quand al stâdio con pasiån
al Bulåggna dal balån
al và a vàdder pén d argói
con la piôva e mèż mói.
La partîda l'é tachè
e dû gòll avän ciapè.
Cl'ètra scuèdra l'à i canpión:
al Bulåggna an n à inción.
Ón ed låur l é scapuzè,
al rigåur l à decretè:
la giurnèta la và mèl,
avän anc ciapè int al pèl.
Al tifåuṡ l é int la dspraziån
tótt par cåulpa dal balån.

 E San Lócca, da là só,
l'é là ch'la brèva: “Dî bän só!
Arcôrdet che i bulgnîṡ
i an tótt fâzil al surîṡ,
i san stèr in cunpagnî
e i dṡgósst i mànden vî:
con un bån bichîr ed vén
i pinsîr i guänten cén,
i an la fâza acsé giuvièl
cómm s'al fóss sänper Nadèl.
Brîṡa méttret al magån
e pinsèr al tô balån !
Anc s'andän in sêrie B
al scudàtt dla senpatî
l é par nó la nòstra strèla”.
Tócc e dâi la zirudèla.

Mario Marsigli

A vói augurèr un Bån Nadèl
a un grópp un pô spezièl,
par tótt quî che come mé
i an tachè a scrîver acsé,
par pò vàdder se st ètr ân
i an meritè al diplòma ed st ân.

Giuseppe Ori

Zerudèla, mé a m n in fótt
di quajón ai n é dapartótt.
A sän zincuanta in ste teâter
a inparèr a fèr dåu ciâcher. 

E con Serra “al Profesåur”
e con Aldo “gran Dutåur”
a fän eṡercézzi al giovedé
e di cónpit tótt i dé. 

Mo mé a dégg ch'l'é na maṡôla
studièr sänper con sta gnôla
la sintassi, la gramâtica
e invêzi ai vôl la prâtica. 

La mî nôna, la puvréṅna,
la dscurêva féṅna féṅna
al dialàtt ed San Ptròni,
la n êra brîṡa un gran fenòmen.   

L'êra bôna par la spójja,
i turtlén e la gramaggna,
äl laṡâgn e i arustén,
mo quajózzi, un azidänt,
la n savêva gnént d azént.  

Par conclûder, chèra żänt,
par fèr vîver ste dialàtt
biṡåggna sänper ciacarèr,
matéṅna, sîra e dåpp dṡnèr.

E se dal vôlt in itagliàn
av scâpa un quèlc strafalciån,
a n i fèdi chèṡ, tirè drétt,
che i nûster vîc' a fän cuntént,
ch'l é pò quall che pió as inpôrta,
èser bón cómm una vôlta. 

Ai ò finé con la spardûra,
a v salûd con la chiusûra,
sänper qualla, sänper bèla,
tícc e dâi la zerudèla.

 

Anna Grazia Palmieri
(Anche se molto corta, è stato un grande sforzo...)

Zirudèla, a t vói cuntèr
ed quand la naiv prinzéppia a caschèr. 
Al naiva in vatta ai quêrt ed Bulåggna
e la żänt con al nèṡ in só la saggna. 
Äl strè, i âlber, ed bianc i én dal tótt amantè,
e l tänp al pèr ch'al s séppa farmè. 
Tótt ste candåur am fà pinsèr
a un månnd ed pèṡ ch'l èva a durèr. 
Mo dedrî dal cantån ai vén fòra la pujèna
ch'l'amóccia e la spâza vî tótta la bianca naiv,
ch'la s arviṡèva a una culèna.
La fà la strè pr äli automòbil, ch'äl strunbâzen e äl fan cunfusiån,
e acsé al månnd al tåurna al sòlit żibaldån.
Quassta pò l'é pròpi bèla!
Tócc e dâi la zirudèla.

Letizia Pasqui

Ah, i cínno d na vôlta i n êren brîṡa acsé maleduchè (N.B. al le dîṡ una ragazèla!)

Adolfo Piazzi - La sòlita mûṡica?

Zirudèla, l é un bèl chèṡ
ch'a s fän sänper tôr pr al nèṡ.
La puléttica d incû
l é badèr ai sû prasû:
i parté ch'i én a man drétta
t inprumétten dl'âria frétta.
A n dscurän ed quî a man stanca
ch'i asicûren l'abundanza.
An s sà brîṡa chi vutèr
par pò cràddr ed vaddri cèr.

Mé, ch'a sån un birichén,
a m ṡlûder con i turtlén,
tajadèl con al parsótt
ala fâza ed chi żagnócc,
ch'i dardèln a profuṡiån
ed prugèt zairca-quajón,
e i an pò vûda la scudèla,
tócc e dâi la zirudèla.

Piero Santoro (Pirén)

Al mî amîg ninén

Zirudèla zirudléṅna,
a t vói cuntèr na stòria bèla.
Zirudèla zirudléṅna,
a t vói cuntèr na stòria bléṅna.

Int la stâla ai ò un ninén,
bèl, grâs e birichén,
con la brôda e col sariôl
al vén prónti pr al parôl.
Cal ninén a l vói mazèr
parché dåpp a l vói magnèr.
A vói fèr dû bî parsótt,
dåu bèli cåpp da staṡunèr. 

Con la chèren ch'ai avanza
bisåggna pròpi ch'a i pänsa.
Susézza, salâm e lånnża pr i turtlén,
bî, bón e tundarlén.
E té, scåulta, lâsum dîr!
Chèren, cåddga da infstîr:
zanpån, cudghén, capèl da prît.
T pièṡni brîṡa? Bän csa dît? 

Al lèrd, al baṡôl e la panzatta
i én la sfraiga dla lunatta.
La susézza bôna, mâta e con la pzîga
e tótt al grâs däntr int la vsîga.
Cô, zanpétt e ṡgarlatón
con la sèlsa i én pió bón,
mo mé a i mâgn coi faṡû
e, par stèr san, un pô ed grasû. 

Rugnån e féddig con ratèla e mlôr
int la cuṡéṅna i én dû teṡôr,
con la zarvèla inburacè
ch'a m l'insugnèva int i suldè.
E cåppa ed tèsta, che ṡguazén,
mé a ṡganâp e a bavv dal vén!
E con l alàss bèl bujänt
a vâg fòra ed sentimänt. 

Pr an fèr brîṡa al ṡgaligén
a mâgn barâca e buratén.
E par salvèr la patajôla
a drôv na bèla bavarôla.
Par stasîra, anc s'l é prèst,
tajadèl con äli archèst,
ed susézza una sfilzatta
e dal pan una ciupatta. 

E par parair un pôc ṡgagè,
una scudèla d insalè
con dla fåurma staṡunè.
E arturnànd al pòrz mazè:
col såu ftléṅni una ṡludrè,
ed friżån una padèla,
e dal ftléṅni ed murtadèla
a òc' e ganba a in mâgn quaranta. 

Al ninén l é pròpi bån,
al ninén l é una gran bîstia,
al ninén l é nòstr amîg.
E dla diêta, vlîv savair?
An m n inpôrta un azidóll!

La béssa galèna

Zirudèla in cla bulè
pròpi ataiṡ a cal bèl prè
dala pèrt dal maṡnadûr
ai ò vésst un fât quèl dûr.

A spiuviżnèva e cla matéṅna
ai êra anc un pôc ed bréṅna.
Mé a m sån aranzinè,
int al fèr a sån ṡbliṡghè.

La vgnîva só dala sculéṅna,
ala mótta e scagazéṅna,
una bîstia vèga e strèna:
l'êra pròpi la galèna!

Mé ch'a sån tanndr ed picâja
quèṡi andèva in ṡghirigâja.
Vût ch'a t pôrta quèl da magnèr?
Dîm bän té cs'ai ò da fèr!

A n vói brîṡa fèr na ptnéṅna
con la tô curâza bléṅna!
A n t vói brîṡa fèr dal mèl,
magâra såul däl zirudèl!

Chèlma chèlma e un pô d arpiât
parché l'avêva vésst un gât, 
sänza dîrm un azidóll
la turné vêrs al padóll.

A t salût mî galenèla,
tócc e dâi la zirudèla!

 

La mî còca 

A v preṡänt la mî Cucåṅna,
un pôc unbråuṡa e un pô bruntlåṅna,
mo quand a pòs stèri avṡén
par mé l é pròpi un gran ṡguazén.

Mo däl vôlt la m dà däl bravè
ch'i én pròpi däl ciuchè
e mé invêzi a sån acsé bån
ch am pèr d èser un quajån.

Al sô nómm l é Marî Chèrla,
mé con i bèṡ a vrêv magnèrla,
lî l'é arcéggna e mé ṡburdlån:
l'é da tratèr con precauziån.

E quand la vadd ch'a fâg malépp
La và vî con al cûl drétt.
E pó la m dîṡ: ṡgâget Pirén!
E mé ai ò da stèr bunén. 

Mo quand la m guèrda con devoziån
e pó la m dîṡ: mî bèl schiciån,
mé a vâg in ṡghirigâja ch'am pèr d esèr un żuvnén
e con al côr in tranbalòt a sån tótt un ṡburżiglén.

E alåura a i vâg avṡén con dû bî ziricuchén,
mo lî la m dîṡ ch'i én simitón
ch'i i fan vgnîr só i quajón,
e una gran scavzarî la m tôl äl ganb e anc i pî.

Mo ed tótt al mî żardén
al fiåur pió bèl l é pròpi lî.

Elisabetta Simoni

Na zirudèla a vói cuntèr
a chi à vójja d ascultèr
l'é la stòria d una gran dòna
che l'à sänpar na parôla bôna. 

Lî l'é nèda in tänp ed guèra
int una strè ch'l'é sänpar bèla
a dscårr pròpri dal Pradèl
in dóvv inción l é artifizièl
Âna Marî acsé la s ciâma
l'é bèla, bôna, l'é la mî mâma.  

Lî l'é stè fangéṅna al Båurg Panighèl
e dåpp sèrta, cûga e cantanta dal gran pinguèl.
Incû ch'l é al sô aniversèri
in famajja a i farän bôna zîra
e a brindarän insàmm fén a sîra

Evîva, evîva a dirän tajànd la brazadèla
Tòcc e dâi la zirudèla.

Alessandro Sposito - Zirudèla dal balån

Zirudèla dla pasiån
di bulgnîṡ par al balån:
la sô stòria a vói cuntèr,
stè bän tótt ad ascultèr.
La fó dûra vgnîr in A,
am sà ch'in B as turnarà:
sänza Cruz e Castellén
i én luntàn i trî puntén.
Tantaugûri a Mazån,
ón ch'l é brèv con al balån.
A spêr int na nôva bèla,
tócc e dâi la zirudèla.

Marinella Talleri - Lói méll novzäntutantaquâter – In canpâgna

Rasegnè sentänza d un òmen ed stant'ân zîrca (mî pèder) a sô mujêr (mî mèder), ch'la i fà nutèr la sfassa däl brèg avêrta: "Chèro té sócc'mel! Al n é mâi scapè vî quand al vulèva, duv vût ch'al vâga adès ch'an våula pió?".

Giovanna Paola Valotti

Sänza pretaiṡ
pr arcurdèr un cåurs ed bulgnaiṡ.

Vito Villani (Vîto dl Arclîż) - A scôla ed dialàtt

 - Do you speak English? 
-  Nå, a prôv ed bacajèr in bulgnaiṡ!

Dånca... l'ètra sîra, in stal mänter che Gigén Lîvra l interughèva, am parêva d èser turnè cinén... pròpi cunpâgna quand andèva a scôla e a m lughèva såtta al banc par vî d an fèr na figurâza.
Al màsster al zarchèva di volontèri e, par tirèri in vatta al pèlc, ai tuchèva d inlamèri cunpâgna ch'i fóssen di péss-gât...
In fén di cónt, un òmen ed zincuantatrî ân ch'al fà al fangén, al fà ṡmaslèr dal rédder.
Pò dåpp, al mî vèc' l êra ed San Żôrż ed Pian, e la mî ragazôla dal ventedû l'é d Malalbêrg, e in cà nòstra as ciacarèva såul in dialàtt...
Al guâi l é ch'a sån żå d alenamänt... difâti a sån stè dimónndi a lavurèr in Trintén, stra Bulzàn e Barsanån, insàmm al mî amîg Kurzel: “Keine Arbeit, kein Essen, nichts tartaifel...” (gnínta ṡgubèr, gnínta tafièr...). Acsé, a fôrza ed tudàssc, a muménti a sån dvintè un crócc anca mé...
Ormâi, a fûria d andèr in zà e in là par tótta l'Itâglia, aròja inbastardè incôsa?
In Tuschèna stra caciucco e cehehe ...
In Rumâgna: “T an faṡî e patâca, pisirèla...”.
A sån stè infén in Sardaggna: “Capito mi hai?”.
Dulcis in fundo...
Par "cåulp dal radiṡén", ai ò spuṡè una modnêṡa: “chi n é mât, n é d Môdna”...
Adès a sån drî par lavèr i pâgn in Sèvna, e a arpasèr la längua mèder ... ai Alemân: ai ò fât pròpi una gran buṡunè!
Mé ai ò sänper in amänt äl prémmi vôlt, quand mî fiôla l'andèva a scôla d inglaiṡ e mé, preṡuntuåuṡ, a m stimèva a dèri däl ripetiziån; la sô profesorassa la m à scrétt na brótta litrâza ch'la tachèva acsé: “Please no italian...”. E sänza tôrla ala luntèna, mo con dimónndi barlòca, la m gêva ed dèri un tâi... Avêva ṡbagliè incôsa...
Ai ò faid d avair inparè che biṡåggna dscårrer sänza tanti vultè... såuratótt par na längua furastîra, mo l é cunpâgn anc pr al dialàtt. E ch'an biṡåggna brîṡa fèr un dscåurs in itagliàn e pò fèri la traduziån in vatta, mo biṡåggna vàdder däntr al zócc e pinsèr sóbbit ... in bulgnaiṡ!

Ala prémma pâgina
 Và só
 Pr andèr ala pâgina dal Cåurs ed Bulgnaiṡ
 Pr andèr ala pâgina däl fotografî dal Cåurs 2003