Armiṡdanza Una scrâna con in vatta una móccia ed lîber Miscellanea

In sta pâgina che qué a mitän dal materièl come ṡladeṅnalängua, cånti, filastròc, canzunàtt da ustarî, pruvêrbi, fôl e vî ed ste pâs. Mandès bän quî ch'a v arcurdè! - In questa pagina mettiamo scioglilingua, conte, filastrocche, canzoni da osteria, proverbi, favole e così via. Mandateci quelli che ricordate voi!

Ṡladeṅnalängua - Scioglilingua

Tîta, t at î tótta ténta, t at î tótt ónt un tâc!
S’ai vgnéss Uléss ch’vléss cl óss léss d nûṡ ch’lûṡ, dâjel!
Mo che bî cavî ch’avî! Vlîv ch’a v i chèva vî, chi bî cavî ch’avî?
Mé a sån té e té t î mé. Chi é piò èen: mé o té?
Avêva una zócca scarafazócca da fèr scarafazuchèr, andé dal màsster scarafazucadåur da zócc, mo al n êra brîa in cà. Alåura a turné a cà e a m la scarafazuché da par mé, e l'êra scarafazuchè acsé pulîd ch'la parêva scarafazuchè dal màsster scarafazucadåur da zócc.

Quíssti che qué i én stè inventè da Fedrîg Galån, anc cme ajût ortogrâfic par savair cum as fà a adruvèr i puntén - I due che seguono sono usciti dalla fantasia di Federico Galloni, che li ha pensati anche come indicazione ortografica circa l'utilizzo del puntino:

Cgnusîv mî cuṡén ?
Al s ciâma Maṡén.
L à vént un cusén
A żughèr a masén.
Dla rôba da znèr,
In dṡàmmber o in żnèr,
S’t n in trôv pôrtn a cà
Ch’a sän quèṡi zänt.
A v salût bôna żänt.

Cånti - Conte

Arén, butén, salè, limån, żanfrén, żanfrån, côla garavèla, tudàssc, dièvel e pass.

Variante segnalata da Amos Lelli:

Pin piṡèl
dal òli bèl
dal òli fén
pà sèlta Martén,
galéṅna zòpa
sèlta la fiòpa
r
én butén salè
méttm a lèt ch'ai ò magnè,
limån żanfrén
żanfrén żanfrån

côla garavèla tudàssc
dièvl e pass
fòra tudàssc.

Conta segnalata da Luigi Lepri:

Âra, âra,
butîr e butâra,
gúggi-gúggi padelâra,
cícc e té ciacc.

Conta-filastrocca segnalata da Luigi Lepri:

Péssa pisèla
colora sì bèla
colora sì fina
per santa Martina
la bèla Pulinèla
và só par la schèla.
Schèla scalån
la panna dal pavån,
la scâtla dal mèr,
la bèla zitè.
Re, figlio d'un re,
mettiti dentro a questo piè
che-ti-tocca-(proprio)-a-te.

Conta segnalata da Anna Neri (La Nóccia ed Caṡalàcc')

Ai bâi, tumistâi,
Tû e mî, cunpagnî
Timirâco, ticotâco
Ai bâi, zè búff
Sprén sprón, fuṡéll e canón
Buongiorno padrón!

Żûg - Giochi

Patâja (detto anche chèva in patâja, in italiano tradotto con "camicia", da cui il dialetto ha riformato chèva in camîṡa o anche solo camîṡa):

Si gioca in due con le carte da briscola: 20 per uno, mazzetto coperto. Quello a cui tocca scopre una carta: se è diversa da 1, 2 o 3, il gioco passa a quell'altro che, a sua volta, ne scopre una e così via. Quando la carta è un asso, un due o un tre, quell'altro passa una (due o tre) carte all'avversario che le mette sotto il suo mazzetto insieme a tutte le carte (non 1, non 2 e non 3) che si sono ammucchiate sul tavolo. Il primo che finisce le carte rimane in "pataja" (cioè in lembi inferiori di camicia, per estensione in camicia, vale a dire senza pantaloni o simili metafore per significare che si è stati privati delle carte) e ha perso.

Masén

Gioco molto diffuso nel Bolognese Si gioca in quattro, tre contro uno, con stesse regole di base del tressette. Si danno 9 carte a testa e quattro in tavola. Chi ha buone carte (da tressette) "va su" (al và só) e cioè decide di giocare solo. Prende le quattro carte sul tavolo e ne scarta altre quattro tenendole come già conquistate. Poi inizia il gioco: vince (o il giocatore solo, o i tre) chi cattura più figure (asso da tre figure; due, tre, fante, cavallo e re da una). La presa dell'ultima mano vale tre figure.

Filastròc - Filastrocche

Al sèt ch'ali òt al màsster nôv al dîṡ ch'äli ónng' di pî i én dågg'?

Filastrocca infantile sulle dita della mano, segnalata da Roberto Serra:

Quasst l é al dîd manlén, [toccando e mostrando al bambino le singole dita]
quasst l é al dîd dl anèl,
quasst l é al dîd dal didèl,
quasst l é al dîd dl’agåccia
e quasst l é al dîd scuezzapóllṡa
[schiacciando scherzosamente il naso al bambino, col suo pollice]

Filastrocca infantile sulla mano, segnalata da Roberto Serra:

La manéna mâta
la péccia chi la câta,
la câta al sô padrån:
[punf!] la i dà un bèl scupazån!
[battendogli la mano sulla testina]

Filastrocca infantile tratta da G. Ungarelli e sentita personalmente da Luigi Lepri:

Burâta, burâta,
la péssa de la gâta,
la péssa dal gatén,
burâta buratén.

(Spiegazione di Amos Lelli: La môsa: al ragazôl, a sêder in vatta ai żnûc’, prilè dala banda dla mâma, l êra tgnó strécc pulîd pr äl manéṅni ch’äl vgnêven tirè, prémma ónna e pò cl’ètra. Prémma pian pianén e pò, quand as arivèva a “burâta buratén”, in fûria in fûria scusànd al ragazôl, ch'al n asptèva èter, e ch'al s mitêva a rédder tótt cuntänt. Quand as arîva al ûltum vêrs as fà una pàuṡa cinéṅna, acsé l aumänta al gudiôl).

Filastrocca infantile che Luigi Lepri sentiva da sua madre e dalle sue zie:

Man môrta, man môrta,
péccia ala tô pôrta,
péccia al tô purtån,
púnf un scupazån!

Due filastrocche infantili segnalate da Amos Lelli:

[Toccando, successivamente, occhi, orecchie, bocca e naso al cinno]

Ucén blén blén
quasst l é sô fradlén
Urcéṅna bléṅna bléṅna
quassta l'é sô surléṅna
quassta l'é la pôrta
quasst l é al canpanén
ch'al fà dén dén dén dén
[scuotendogli il nasino]

[Davanti a una lumaca]

Lumèga lumèga
tîra fòra äl quâter côren
ónna par mé
ónna par té
qualli ch'ai avanza
dâi a tô maré.

Due filastrocche infantili segnalate da Anna Neri (La Nóccia ed Caṡalàcc')

Trotta Trotta
Si prende in grembo a cavalcioni il bimbo facendolo saltellare

Trotta trotta
Birbalotta
un furmâi
e una ricotta
un parôl ed tajadèl…          (suspense…)
par rinpîr äl tåu budèl!!!      

Tenendolo ben stretto si fa finta di far cadere il bimbo grattandogli il pancino. Il piccolino o piange o ride a crepapelle (se piange, meglio smettere). C’è anche un cambio di finale: Tîra la panza col matarèl! In questo caso si torce la pancina del bimbo, senza fargli male

Pirén dala Spôrta

Sempre col piccolino seduto a cavalcioni, facendolo dondolare:

Ai êra una vôlta
Pirén dala spôrta.
La spôrta la s é råtta,
Pirén ai êra såtta
e l’Anna ai salté in vatta!

Il nome è quello del bimbo che si fa saltellare e tenendolo ben stretto si fa finta di farlo cadere.

Filastrocca segnalata da Anna Neri (La Nóccia ed Caṡalàcc')

Nadalén l é un bån cunpâgn
Parché al vén una vôlta al ân
Mo s’al vgnéss una vôlta al maiṡ
Al srêv l’arvéṅna dal pajaiṡ.

Filastrocca scherzosa sentita da Luigi Lepri in osteria negli anni 55-60:

(era recitata nelle riunioni conviviali, avendo attorno un po' di persone perché a una di queste andava affibbiato un calcio contemporaneamente all'ultimo verso):

La bèla vilèna
la pianta la fèva,
quand la la pianta
la pianta così,
l'adâcua così,
la zâpa così,
la tâja così,
la vôlta così,
la bât così...
l'arbât(e) così (e si sferra il calcio o lo scappellotto).

A ognuno dei versi, chi li dice fa di volta in volta l'atto di piantare la fava, annaffiarla, zapparla, e così via. Per tenerla lunga e aumentare l'attesa, ogni verso può essere ripetuto più volte secondo l'estro di chi parla.

Filastrocca segnalata da Amos Lelli

Äli åur

Såṅna l’åura ala Zartåuṡa
såṅna äl dåu, äli én bató
såṅna äl trai, äli én sintó
såṅna äl quâter a San Iâcum
såṅna äl zéncu'a San Iazént
na äl sî a San Matî
såṅna äl sèt a San Iuṡèf
na äli ôt a San Iacôb
na äl nôv a San Rôc
na äl dî ala pôrta dal Paradî
na äli ónng’ al'Uservanza
na äl dågg’ ala pôrta santa.

Cus'é mâi tótti stäli åur?

L'é la Madôna ch’l’à parturé
l'à parturé un bèl banbén
bianc e råss e rizulén. 

La Madôna ala fnèstra
con trî curdón in tèsta:
al pió bèl ai cascò int al mèr
san Giovâni al l andò a truvèr.
Al truvé una panna d ôr
al la méss in vatta ala rôda
la rôda si prilò
tutto il mondo si scosò.

Stranbócc' - Bisticci dialettali

* dåu e dåu scuâcuer, e dû uṡî, e dåu ôc, e dåu gîg' (conta volgarotta)
* vuèṡen = vuèter
* grâtmel = grâzie
* ôv dûri! = augûri!
* dî pûrz = dî pûr
* Viri Buṡunîtis = Viribus Unitis
* buṡåggna avair pazénzia = biṡåggna avair pazénzia
* dåu e dåu scuâcuer = dåu e dåu quâter (scuacuarèla "deiezione liquida")
* bastrónz = bastón (al gioco della briscola)
* andèr a Caṡalàcc' = andèr a cà
* pistulàzz = piculàzz
* a sån bèle inpargnè = a sån bèle inpgnè (inpargnè "messa incinta")

Scongiûr - Formule apotropaiche

Luigi Lepri segnala - Il mio scomparso amico Bettini (detto Bitón) diceva Fómm, fómm, fómm, mâi in trî con una lómm ("Fumo, fumo, fumo, mai in tre con un lume"). Questa formula trova riscontro nell'usanza, credo viva ancora oggi, di non accendere mai una sigaretta in tre dallo stesso fiammifero perché, secondo superstizione, morirebbe il più giovane. Betén la usava come scongiuro anche al di fuori della specifica occasione del fiammifero e non l'ho mai sentita da altri. Va aggiunto che la formula nacque nelle trincee della guerra '15-'18. Quando nei momenti di calma i soldati italiani accendevano una sigaretta, spegnevano subito il fiammifero dopo l'accensione di due fumatori. Se indugiavano per far accendere anche a un terzo soldato, davano il tempo al cecchino austriaco di prendere la mira e farne fuori uno. Così... due accensioni... e murzèr in fûria! L'origine, quindi, è praticissima. Poi, posso testimoniarlo di persona, diventata la superstizione descritta sopra, molto diffusa fino a circa gli anni 70-80.

Barżlàtt - Barzellette

* Un sempliciotto nostrano ha vinto un viaggio in Francia, ma non conosce una parola di francese. Chiede un consiglio ad un amico colto su come può muoversi nel paese avendo questo problema. L'amico dice che il francese è molto semplice come lingua perché assomiglia molto al bolognese, basta aggiungere la parola AVEC (che significa con) alle frasi.

Gli spiega - Per esempio vai al bar e chiedi: "A vrêv un cafà avec dla pâna", oppure "am dèt un żlè avec la cramma?", vedrai che tutti ti capiranno e non avrai problemi.

Arrivato in Francia, il bolognese entra in un ristorante per provare subito.

"Bonsoir monsieur, qu'est-ce que vous désirez?", gli chiede il cameriere. "A vrêv däl tajadèl avec dal ragó", risponde il bolognese.

Il cameriere appunta tutto e va a consegnare l'ordinazione in cucina, poco dopo gli arriva un bel piatto di tagliatelle fumanti col ragù.

"Adès na bèla bistacca avec däl patatéṅni frétti". Il cameriere segna, e poco dopo gli viene portata una magnifica bistecca con patate fritte!

"Däl frèvel avec dla pâna", "Un cafà avec dal zóccher", e così via, e tutto gli viene consegnato senza nessun malinteso.

Al momento di pagare, il bolognese si lascia scappare una frase del tipo "Ai ò magnè pròpi pulidén!".

E il cameriere risponde: "Ringrazia bän che mé a véggn da Caṡalàcc', altrimenti AVEC le caz ch'et magnèv!".

Canzunzéṅni e canzunâzi - Canzoncine e canzonacce

Canzoncina cantata durante le gite in corriera:

1. A sän brótt, mo a sän senpâtic, lalà,
e ciunbalalà, e ciunbalalà ( 2 v. )
la riva del mar.

RIT: E la nadréṅna l’é grâsa, madûra,
la stà int la spartûra a cuvèr i nadrén,
alé ópp, la cûrva!

2. A nó as pièṡ la murtadèla, lalà,
e ciunbalalà, e ciunbalalà ( 2 v. )
la riva del mar.

3. A canpän coi frût di dèbit, lalà,
e ciunbalalà, e ciunbalalà ( 2 v. )
la riva del mar.

4. Nó an s pièṡ brîṡa d andèr a scôla, lalà,
e ciunbalalà, e ciunbalalà ( 2 v. )
la riva del mar.

5. A nó as pièṡ la cicolèta, lalà,
e ciunbalalà, e ciunbalalà ( 2 v. )
la riva del mar.

Un'altra canzoncina cantata durante le gite in corriera:

Due due

(Ad ogni strofa si aggiungono i secondi versi delle strofe precedenti ed il ritornello)

Ritornello: Bambino nella culla
la luna e il sol
chi ha creato il mondo
è stato il Signor.

Strofe

Due due
l'asino e il bue.
Tre tre
tre santi Re Magi.
Quattro quattro
quattro evangelisti.
Cinque cinque
cinque precetti.
Sei sei
asino che sei.
Sette sette
sette sacramenti.
Otto otto
asino cotto.
Nove nove
nove cori angelici.
Dieci dieci
dieci comandamenti.

Imparata a scuola da Roberto Serra:

Ludè pûr fén ch’a cardî

1. Ludè pûr fén ch’a cardî
al Piemånt, la Lunbardî,
Råmma, Nâpol e Turén,
tótt al Vênet e al Trintén:
mo l pió bèl d tótt i paîṡ... ( 4 v. in tono crescente)
Quèl, dånca?
L'é la tèra di bulgnîṡ!

2. San Michêl in Bòsc l é bèl,
äl Dåu Tårr äl cåssten quèl,
e la pêrla dl Apenén
l'é San Lócca int al muntgén:
e par quasst al côr al dîṡ... ( 4 v. in tono crescente)
Cusa dîṡl al côr?
Che Bulåggna l’é un paradîṡ!

3. Cardî pûr ch’äli én tótti stòri, e ópp,
“Vedi Napoli e poi muori”, e ópp,
såul s’i vgnéssn a Månt Dunè
al pruvêrbi al srêv canbiè,
e as dirêv: “A Bulåggna ed tròt... ( 3 v. in tono crescente)
E pò dåpp?
E pò dåpp al gabariòt”!

4. Dla sapiänza, pò, i bulgnîṡ
i n an de pió d tótt i paîṡ:
i an dè al månnd äl tajadèl
- i an dè al månnd äl tajadèl,
i turtlén e äl murtadèl
-i turtlén e äl murtadèl
e cal quèl acsé zivîl... ( 3 v. in tono crescente)
Cus’êl cal quèl acsé zivîl ?
L é al telêgrof sänza fîl!

Variante segnalata da Amos Lelli:

"Cardî pûr ch'äli én tótti stòri, éh
vedi Napoli e poi muori, éh
mo s'i vgnéssn a Månt Dunè
al pruvêrbi al srêv canbiè.

As dirêv: a Bulåggna ed tròt
as dirêv: a Bulåggna ed tròt
as dirêv: a Bulåggna ed tròt...

e pó dåpp?

e pó dåpp al gabariòt."

Segnalata da Amos Lelli:

Äl trai vcéṅni

Aîr sîra par la Grèda
ai êra un umarciôl
ch’l um tgnêva drî da un pzôl
ch’l um tgnêva drî da un pzôl -
a m préll e a i dégg con stézza:
csa zaircl al mî umarén?
A zairc quâtr òs pr al can
e un pôc ed spladdga pr al gatén.
Arén butén salè
limån żanfrén
żanfrén żanfrån.
Didalén
e ón
didalén e dû
didalén con i faṡû
e i prasû.
Arén butén salè
limån żanfrén
żanfrén żanfrån
côla garavèla tudàssc
dièvl e pass.
Arino butino salato
limone żanfrino
żanfrino żanfrone
colla garavella todesco
diavolo e pesco.
A sån na vècia in ganba
ai ò sta bèla etè
parché a n bavv brîṡa dl èlcol
parché a n bavv brîṡa dl èlcol
mó ai é mî nôn, invêzi
ch’al finéss mèl d sicûr
parché ló tótti äl sîr
al tåurna a chèṡa inbarièg dûr.
Arén butén salè
limån żanfrén
...
L é vaira ch’a sån vècia
però al mî ståmmg l é bån:
a pòs magnèr d incôsa
a pòs magnèr d incôsa
però quall ch’a n pòs vàdder
l’é la chèr(e)n ed ninén
parché am fà vgnîr in mänt
cal pôver ctè dal mî Iusfén.
Arén butén salè
limån żanfrén
...
A sån andè airsîra
là só ala Cà dal Vänt
i dîṡen ch’ai é i spîrit
i dîṡen ch’ai é i spîrit
a m sån méss’in uraccia
con tótt al sentimänt:
i dîṡen ch’as i sént
mó mé a n sintêva un azidänt.
Arén butén salè
limån żanfrén
...

Ninanân - Ninne nanne

Dín dan dón

Versione di Gabriella Rubbi Lelli, n. 1903

Dín dan dín dón
la canpèna ed frè Simón,
tótt i dé lî la sunèva,
pan e vén la guadagnèva,
guadagnèva un pèr d capón
da purtèr ai sû padrón,
i sû padrón i andèvn in cà
a ciamèr al masstr ed cà.
Al masstr ed cà l é andè in zîl
a ciamèr i cavalîr,
cavalîr i én andè in tèra
a ciamèr la dunżèla,
la dunżèla la scapuzò,
träntatrî as n acupò,
e cal pôver limalôt
ch’al cantèva dé e nôt
lâsa pûr ch’al canta,
lâsa pûr ch’al dégga,
al fà réddr i pasarén,
l à trai pótti da maridèr :
ónna cûṡ, ónna tâja,
cl'ètra fà i capèl di pâja,
ónna tâja, cl'ètra cûṡ,
cl'ètra fà i capèl di spûṡ,
cl'ètra fà i capèl di fior,
la pió bèla la fà l'amor.
Dín dan dín dón.
Versione di Amabile Ferri Chierici n. 1901 a Manzolino

Dín dan dín dón,
la canpèna d Frè Simón,
tótt i dé la sunèva,
pan e véin la guadagnêva,
guadagnêva un pèr d capón
da dunèr ai sû padrón.
Sû padrón i n g îran brîṡa,
g îra la sêrva d dòpp al óss
ch’la cuṡîva al brèg al cócc.
Cócc, cócc malandréin,
dà la mòlla al sumaréin;
sumaréin cûrs in zîl
a ciamèr al cavalîr;
cavalîr cûrs in tèra
a ciamèr la dòna bèla;
dòna bèla strabucò,
trantasî s in amazò.
Ag avanzé sòul cal pôvar puviglòt,
ch’al cantèva dé e nòt,
lâsa pûr ch’al canta,
l à trèi fiôli da maridêr:
ónna cûṡ, cl’ètra tâja,
cl’ètra fà i capléin ed pâja,
ónna fà i capléin ed léin,
cl’ètra spòuṡa Luvigéin
(var. da dunèr a Luvigéin).
Versione di Luisa Forni, n. 1924 a Castagnolo di Persiceto

Dín dan dín dón
la canpèna di Simón
tótt al dé la sunèva,
pan e véin la guadagnêva,
guadagnêva un pèr d capón
da purtèr ai sû padrón.
I sû padrón i gnîvn a cà,
la padròuna d dòpp al óss
ch’la zimêva al brèg al cócc.
Cócc, cócc, malandréin,
và a ciamèr al buratéin;
buratéin cûrs in zîl,
và a ciamèr al cavalîr;
cavalîr cûrs in terra,
và a ciamèr la dunżèlla;
la dunżèlla strabucò,
trantasî s in amazò.
Ai avanzé un pôvar puviglòt
ch’al cantèva dé e nòt.
Lâsa pûr ch’al canta,
l à trèi pótti da maridêr:
ónna cûṡ, ónna tâja,
cl’ètra fà i capléin di pâja,
cl’ètra fà i capléin fiurè,
ècco là ch’i s éin spuṡè.
Altra versione pervenuta al Sito

La canpèna ed San Simån
Tótt al dé la sunèva
Pan e vén la guadagnèva
Guadagnèva un pèr d capón
Da purtèr ai sû padrón
I sû padrón i êrn a cà
I êrn a cà drî dal óss
A tirèr äli uràcc' al cócc
Cócc, cócc malandrén
Dà la mòla a buratén
Buratén câsca in tèra
Dà la mòla ala dunżèla
La dunżèla strabuzò
Träntasî la in amazò
Ai armèṡ al puiglòt
Ch’al cantèva al dé e ala nòt
Lâsla pûr cantèr
L’à trai fiôli da maridèr
Ónna fà i capî ed pâja
Ónna al tlèr la fà la mâja
L’ètra fà i scranén furè
Ṡbléṡṡga, ṡbléṡṡga da ògni lè
fà di sèlt, fà di ṡbalànz
che dmatéṅna ai n é d avànz
fà di sèlt, di saltulén
fà la nâna al mî fangén.

Nanén cucatta

Da: O. Trebbi – G. Ungarelli, Costumanze e tradizioni del popolo bolognese, 1995, A. Forni Ed., ristampa dell’ed. del 1932, Zanichelli Ed., p. 182 e ss. (le strofe nn° 1 e 5 sono ricordate da Luigi Lepri)

1 – Fà nanén cucatta,
la tô mâma l’é andè a massa,
al tô papà l é andè al marchè,
fà la nâna fiôl d un frè.

2 – Fà la nâna e fâla tótta,
fâla infén che la mâma é stóffa,
fà nanén e fà cucú
ch’andarän pò a lèt tótt dû.

3 – Nâna, ninâna,
la pé
na dla sô mâma,
la pé
na dal sô pè
fà la nâna ch’l’é indurmintè.

4 – Nâna, ninâna,
chi fîla e chi dipâna,
chi fà di gumisî,
chi lavåura cun i pî.

5 – Fà la nâna, fâla dånca,
al tô bâb pôrta la cånca,
al la pôrta só una spâla
ch’al vôl fèr una murâja,
al la pôrta só un galån
ch’al vôl fèr un murajån.

6 – Fà la nâna la mî bèla,
l é trai åur che mâma brèva:
se la brèva l’à ra
ån,
lî la vrê ch’a fóssi bån,
lî la vrê ch’a féssi nâna,
fâla só, pinén dla mâma.

8 – Nanén cuchén,
fà la nâna al mî pinén,
fà la nâna, fâla só,
ch’ai é al cócc ch’an canta pió.

Versione Amos Lelli (dalla mamma)

Nanén cucatta,
la tô mâma l’é andè a massa,
al tô papà l é andè al marchè
a cunprèr un scranén furè.

Fà la nâna e fâla tótta
fâla fén che la mâma é stóffa
...

Fà la nâna e fâla pûr
ch’andarän pó a lèt al bûr,
con la lómm sänz’al stupén,
fà la nâna al mî pinén.

Nâna ninâna,
bimbo della mâma,
bimbo del papà
fà la nâna indurmintà.

Fà la nâna, fâla dånca,
al tô bâb pôrta la cånca,
al la pôrta só una spâla
ch’al vôl fèr una murâja,
al la pôrta só un galån
ch’al vôl fèr un murajån.

Fà la nâna la mî bèla,
l é tra åur che mâma brèva:
se la brèva l’à ra
ån
lî la vrê ch’a fóssi bån,
lî la vrê ch’a féssi nâna,
fâla só, pinén dla mâma.

Versione Alfa Capponcelli, n. 1929 a Castagnolo di Persiceto

Nanéin cuncatta,
la tô mâma l’é andèda a massa,
al tô popà l é andè al marchè
a cunprèr un scranéin furè.

Fà la nâna e fâla pûr,
ch’andarèin a lèt al bûr
con la lómm sèinz’al stupéin
fà la nâna al mî fangéin.

Din dan, din dón,
di pinéin a n avèin ón,
s’a in avéssan zéinc o sî,
oh, che brótta cunpagnî.

Stòria däli ustarî d una vôlta - Storia delle osterie di una volta

Fausto Carpani: L'osteria detta Ghitón era nel Pratello, e pare che il nome derivi da Margheritón, un donnone che la gestiva. I “due falegnami” Dante e Umberto Govoni, che abitarono sopra alla suddetta, mi dissero in varie occasioni che  la storia dei cucchiai di legno legati al tavolo e dei fagioli “a tempo” è solo una favola. La storia dei fagioli a tempo è stata smentita anche da Giannetto Muzzi. Era sì un’osteria ultra popolare, ma non di più.

Luigi Lepri: Aggiungo una testimonianza di Tugnén La Raspa (soprannome di persona nata e vissuta nel Pratello nell'infanzia di Giannetto Muzzi), raccolta casualmente da me nel 1973 quando lui aveva 90 anni o più: L'osteria dove si mangiavano i fagioli a tempo esisteva veramente, non era la citatissima Ghitón come si dice e si è sempre detto per anni a Bologna. Quella modalità era applicata dall'osteria "Reginûla", distante circa 50 metri da Ghitón, che solo in certi giorni e in fascia oraria breve faceva pagare il piatto "pasta e fagioli" a tempo, per la gioia dei mangiatori più svelti. Era una specie di promozione per attirare clienti. La storia dei cucchiai legati al tavolo è inventata. Questo mi disse Tugnén durante una tradizionale "bandîga" a base di fagioli, che allora era organizzata ogni anno dagli abitanti storici, al circolo ARCI del Pratello. Era presente circa una decina di dipendenti comunali e l'allora sindaco Zangheri (altri tempi). La testimonianza mi fu poi confermata negli anni della "Butaiga dal dialàtt" da una sua nipote che venne a trovarmi a Radio San Luchino: "Il nonno - nel frattempo era morto - raccontava spesso dei fagioli a tempo all'osteria Reginûla".

Gianni Cavriani: Alberto Menarini ricordava l’aneddoto di quello che trovò l’Asso di Denari (cioè La Galéṅna) in fondo alla scodella di fagioli, e alle sue lamentele l’oste pare abbia risposto: "Sé… pr un quèrt d åura ed faṡû vlêvet la pólla intîra?"

Pruvêrbi - Proverbi

Såura i pruvêrbi bulgnîṡ ai é sti lîber che qué - Sui proverbi bolognesi ci sono le seguenti pubblicazioni:

Qué såtta a in mitän socuànt - Ne diamo qui una breve selezione:

Al chèld di linzû an fà bójjer la pgnâta = Chi dorme non piglia pesci
As cgnóss pió prèst un buṡèder d un zòp = Le bugie hanno le gambe corte
Chi an s atänta stänta = Chi non risica non rosica
Chi vôl la tåurta chi vôl i turtî = Ognuno ha i suoi gusti
Dû an và sänza trî = Non c'è due senza tre
I fiû di gât i ciâpn i póndg = Tale il padre, tale il figlio
La bèrba an fà al rumétta = L'abito non fa il monaco
La matéṅna lôda la sîra = Il buongiorno si vede dal mattino
Ògni chèlz int al cûl pèra inànz un pâs = Tutto fa brodo
S't vû èser bän sarvé cmanda e pò fà té = Chi fa da sé fa per tre
Un fiåur an fà grilanda = Una rondine non fa primavera

Tradiziån - Tradizioni

La scarabâtla (risultato della discussione del Grópp ed lavurîr bulgnaiṡ, composto da Fausto Carpani, Gianni Cavriani, Amos Lelli, Luigi Lepri, Stefano Rovinetti Brazzi, Roberto Serra e Daniele Vitali) - La scarabâtla (così chiamata in città e nella campagna occidentale; nella campagna nord-orientale si chiama scarabâtle) è uno strumento costituito da una o più maniglie incernierate su di un’asse. Ruotandola, alternativamente, di mezzi giri attorno all'asse verticale, se ne trae un rumore piuttosto forte. Era suonata dai chierichetti o dal sagrestano in chiesa in sostituzione del campanello e, in campagna, anche fuori dalla chiesa, per attirare la gente alle funzioni, delle campane nei momenti in cui erano legate (cioè dal giovedì alla notte del sabato della Settimana Santa, momento in cui vengono tuttora "slegate" nel corso della Veglia Pasquale, al canto del Gloria). La scarabâtla poteva essere sostituita da una grossa raganella in legno, la raganèla (ruota dentata che grattava su una tavoletta).

 

Foto di Fausto Carpani    

Una scarabâtla

Al rastèl...

(Risultato della discussione del Grópp ed lavurîr bulgnaiṡ di cui sopra) - Questo strumento si chiama rastèl ("rastrello") o anche rastèl da biétt ("r. da barbabietole") o rastèl da faṡû ("r. da fagioli") o rastèl da såmmna ("r. da semina") e si tratta in genere di uno strumento per fare dei buchi nella terra rispettando certe distanze che consentissero ai vegetali, barbabietole ma anche fagioli, patate o filari di granturco, di crescere bene senza rubarsi a vicenda il nutrimento.

Una volta i semi di barbabietola venivano messi a dimora usando un punteruolo di legno che produceva i fori nei quali venivano fatti cadere. L’attrezzo raffigurato era probabilmente un'evoluzione del punteruolo, in quanto permetteva di fare più fori a distanze regolari. Successivamente è comparsa la macchina che semina le barbabietole: il meccanismo della seminatrice consiste fondamentalmente in una ruota con ugelli posti a distanza regolare. Da questi ugelli vengono “sparati” fuori i semi, opportunamente incapsulati in materiale degradabile onde renderli omogenei.

La foto di Stefano Rovinetti Brazzi
ritrae il sig. Giulio Fornasari di Tivoli (S. Giovanni in Persiceto)

Fôl - Favole

L’ôca

Ai êra una vôlta dåu surèl: la Lélla e la Lólla, acsé puvratti ch’äl s dèven al dièvel dala matéṅna ala sîra d’andèr filànd e pò, dåpp èsres bän bän inspudacè äl dîda tótt al dé, äl cavèven arîṡg la manîra d an murîr ed fâm. Mo äli êren tante bôni, unèsti, es i preghèven sänper al zîl ch’al i ajutéss, ch’äl sperèven ed cavères d’int i strâz un dé o cl èter.

Äli avèven filè dla garżuléṅna féṅna féṅna e pò i l’avèven ṡbianchè con äl såu man. Äl purtònn ste bèl fîl al marchè mo, sebän ch’al fóss acsé bèl, i i vlèven dèr una canta ed Giuân. Stäl ragazèli, ch’äl sperèven ed cavèri tant da psair vîver almànc una stmèna, i andèven girundlànd só e żå par la strè sänza fèr èter. Quand... i truvònn una vcéṅna, ch’l’êra aguflè int un cantån, ch’l’avèva in grammb un’ôca, mo tant bèla granda e luṡänta ch’an s êra mâi véssta côsa pió rèra. La vcéṅna la déss a cäl fiôli: «Vlîv cunprèr st’ôca?». E låur: «Nó a sän qué par vànnder e cavèr di quatrén par magnèr; pinsè mò vó s’a vlän tôr un’ôca ch’la magnarê cal pôc ch’arénn da magnèr nuèter!». La vècia la dîṡ: «A la baratarò con cal fîl ch’avî lé; an dubitè ch’an v in pintirî, ch’l’é la pió bôna e brèva bîstia ch’as pôsa dèr: la mâgna pôc, e pò dala sô puléṅna ai cavarî tótt i quatrén ch’a vlî. Mé, intànt, a v darò un quartirôl ed furmintån sîg, parché a psèdi dèri da magnèr almànc pr una stmèna, che dåpp pò a vdrî cuṡ’ai nasrà».

Äl ragâzi äl tôlsen l’ôca e al furmintån, es i purtònn a cà incôsa. St’ôca l’êra pò tant piaṡavvla ch’la i tgnèva drî dapartótt duv äli andèven, e i ciapénn a vlairi tant al gran bän che i la tgnèven infén sîg a lèt. Quand fónn pasè dåu stmèn l’êra dvintè sänper pió granda e bèla: ch’al fóss mò d avairla mantgnó acsé bän, o cuṡ’èter pséss èser, a sò che sta bistiôla la cminzò a fèr di bî żechén (di żechén d’ôr) invêzi dla puléṅna.

La prémma vôlta, cäl ragâzi i s n adénn int al spazèr la cà, ch’äl truvònn un żechén int al róssc; pò chi èter dé i carsèven d manîra tèl che stäl pôvri ctè i cminzònn a rinfurzères: äl cunprònn dla taila par fères däl camîṡ, e pò di bósst, däl ftinzéṅni, di mubilétt ed cà, es i magnèven bän tótt i dé. Sta côsa, sta gran nuvitè, la dèva int l ôc’ a däl braghîri ch’i stèven a mûr, d qualli ch’i téṅnen drî ai fât di èter pió che ai sû.

Äl s dèven int al gåmmt quand äl dåu surèl pasèven, es i gèven: «Ói, cmèr, avîv vésst? A dégg ch’äli an i stanlén burdè! Mmmm... pôvri ctè, guèrda cum äli an livè só la crassta! Adès äli an di bî fisû (fazzoletti da spalle, scialli) e l èter dé i n psèven gnanc crûvres äl spâl con un fazulàtt d indièna (tela di bassa qualità)». Cl’ètra la saltèva só: «Eeehhh, e pò äli an äl såu galén môrti atachè fôra dala fnèstra e däl gavàtt ed susézza! O che quelcdón li mantén, o ch’äli an catè un teṡôr!». Qué pò in s dèven pèṡ par savair incôsa. E par vgnîrn in cèr, csa fénni mò? Äl furònn un bûṡ int la murâja, ch’l’arspundèva pròpi int la stanzia dóvv i durmèven äl dåu surèl. Äl sténn tant lé paziänti, con l ôc’ a cal bûṡ, ch’äl véssten ónna ed cäl ragâzi dstànnder in tèra un linzôl e cl’ètra, con l’ôca in brâz, méttrila só: i guardénn che st’ôca la s aguflé e pò la s méss a fèr di bî żechén, ch’al parèva che al sô dedrî al fóss al còni dla żacca, tant i êren nûv nuvént. Mo azidóll! Stäl braghîri i caschénn môrti par l’invîdia.

Äl pinsònn sóbbit a un ragîr. Tant-quànt fó dé, ónna ed stäl braghîri l’andé a bâter al óss däl ragâzi e, fagànd véssta d avair pêrs al gât, i al tachénn a ciamèr: «Mascarén, Mascarén!» e int l andèr girànd par cà la vésst l’ôca. «Oh – la dîṡ – avî un’ôca? Oh! S’a vléssi fèrum al sarvézzi d inprastèrmla såul par dåu åur, parché ai ò di uchén cinén e, n avànd la mâma, i van scapànd fòra ed cà. An dubitè ch’l’é in bôni man!». Äl dåu mamalócchi äl s arduṡénn a dèrila, col pât che i l’arturnéssen indrî stra dåu åur. La braghîra la purtò in cà sô l’ôca, la ciamò äl såu cmèr, es i dstaiṡen un linzôl in tèra. L’ôca la i andò såura e... la fé una bèla scuâcuara ch’la puzèva tant fôrt ch’a se spargujò la pèsta par tótta cla cà, ch’al parèva ch’i vudéssen äl ciâvg. Låur però i n se dsprénn parché äl cardénn ch’al fóss al mudèr d cà. I i dénn da magnèr dal rîṡ int al lât e pò da lé a un’åura äl turnénn a métter só un èter linzôl natt: mo stavôlta ai tuché d córrer vî con al nèṡ astupè, ch’ai manchèva al fiè par la pózza. Ai véns tant la gran râbia che i i sturżénn un pôc al còl e pò i la trénn żå dala fnèstra ch’la guardèva int un stradèl môrt. Però... ai nasé un chèṡ ch’fà vàdder che i pruvêrbi i véṅnen vaira, ch’ai é quall ch’al dîṡ Tótt i mèl i én bón da quèl.

Al fiôl dal rà l’andèva a spâs e, mänter l êra pôc luntàn, ai véns biṡåggn ed fèr i fât sû, ch’l avèva la mòsa ed côrp. Al dé la spèda e al capèl da tgnîr al sô servitåur e pò l andé żå par cal stradèl. Qué an avèva né chèrta né ngåtta da antères e, guardànd in zà e in là, ai véggn trât l ôc’ a cl’ôca ṡvultè lé in tèra ch’parèva môrta: al la tôls só e al se spazé con qualla. L’ôca mò, ch’la n êra brîṡa môrta, la s arsinté e la s ataché tant fôrt con al bèc al tafanèri dal pränzip, che ló al s méss a zighèr dsprè. Al cåurs al servitåur es i pruvònn ed tirèrla vî mo an i fó vêrs, ch’l’êra tant atachè ch’la parèva inculè lé con la côla garavèla. Vdand ch’i n i ariusèven, i ciapénn só al pränzip, i al purtònn a cà es i al dstindénn só int un lèt a bucón, parché an i êra dóbbi ch’al pséss stèr in schéṅna con cla bîstia ustinè ch’la n se dspichèva dal dedrî. I ciaménn i mèdic ed cåurt e tótt i dutûr dla zitè: chi fé una rizèta e chi un’ètra par dscavèr st incômed, mo tótt êra inóttil. Al pränzip, vdand che inción rimêdi psèva cavèr stî d’ed lé, al fé trèr un band ch’al gèva: Qualóncva parsåṅna la m cavarà dal sêder sta péttma (scocciatore), s’l é òmen a i darän la metè dal nôster raggn, s’l’é dòna a la spuṡarän. Ooohh, la gran quantitè d żänt ch’véns da ògni banda! Tótt i guardèven ste msîr (sedere) e tótt i pruvèven a tirèr l’ôca; e lî ògni vôlta la strichèva de pió. Al pränzip l êra tant travajè dal dulåur che dal gran zighèr l êra aragajè. La nutézzia dl’ôca la se spargujé dapartótt e cäl pôvri ragâzi, ch’i zighèven dal dṡgósst d avair pêrs la sô, ai véns al pinsîr d andèr a vàdder s’la fóss lî. La Lélla, la pió granda, an s atintèva, acsé ai andé la Lólla, la pió pznéṅna. La s méss drî al’ètra żänt a quand la vésst ch’l’êra la sô ôca, la s méss a zighèr: «Adî, la mî żujéṅna, vén, vén dala mâma!». L’ôca la cgnusé la våuṡ e la cåurs d lóng in brâz ala sô padråṅna sfargandsi drî, lasànd andèr una bôna vôlta cal pôver tafanèri.

Quand al pränzip al fó un pôc arsturè, al vôls savair tótta la stòria e, sintànd la cativêria ed cäl braghîri, al dé åurden ch’äl fóssen scuvè e frustè a sangv. Pò al spuṡé la Lólla, ch’l’avèva in dôta cla bîstia ch’la valèva pió d un Raggn. Al dé pò in spåuṡa la Lélla a un sô cunsjîr, acsé i s fénn dåu nòz int una vôlta. E da tótt quasst as chèva: La buntè l’à sänper al sô prèmi e la cativêria l’é castighè. (Da: La Ciaclîra dla Banzôla, traduzione bolognese de Lo Cunto de li cunti ad opera delle sorelle Manfredi)

Äl sèt surèl

Anbrôṡ l êra un pôver brazänt sänz’èter capitèl, par dèr da magnèr a sèt fiôli, che una fatta ed tèra ch’ai piantèva di âi ch’al vindêva pò a quî d un castèl pôc luntàn, che s’i vlêven sfarghèr l âi int l’insalè i s andèven a pruvàdder da ló.
St òm l avêva una gran amizézzia con un sô avintåur ch’al stèva int al castèl, ch’l avêva nómm Bèṡia e l êra récc sfundè. Bèṡia l avêva anca ló sèt fiû mâsti e al pió grand, ch’l avêva nómm Rizôl, al s êra amalè es i n truvèven rimêdi, sebän che sô pèder l avéss spaiṡ tant par guarîrel. Anbrôṡ, int l andèr a viṡitèr ste sô amîg e cunpasiunèrel par la malatî dal fiôl, Bèṡia al i dmandé quant fiû l avêva e ló, ch’al s vargugnèva d avair såul däl fàmmen, ai déss ch’l avêva quâter mâsti e trai ragâzi. Bèṡia dîṡ: «Vó a savî ch’ai ò chi èter sî fiû fòra ed cà, pèrt a studièr e pèrt a marcantżèr, e quasst l é anc al mutîv d una gran malincunî ch’l à mî fiôl amalè: pr an avair inción amîg ch’ai téggna cunpagnî. Mandèm dånca ón di vûster fiû e acsé a livarî só la vôstra famajja es a fè un sarvézzi a mé e a mî fiôl». Anbrôṡ al s truvò lé inbrujè ch’an savé cs’arspånnder. Mo pr an èser buṡèder al déss ed sé. Al turnò a cà tótt pinsiråuṡ, ch’ai dspiaṡêva ed fèr una tréssta figûra con l amîg. Al s arsôls ed truvèr un ripiêg vstand da òm ónna däl såu ragâzi, e qué al cminzò a dmandèr ala pió granda s’la vlêva fèr ste barât, e pò a cäli ètri, digandi: «Åu, tåuṡi, chi é qualla ed vuèter ch’la vôl fèrs tajèr i cavî, trèr żå la stanèla, méttres só una gabèna, un pèr d brèg e andèr a fèr cunpagnî al fiôl d Bèṡia ch’l é amalè?». La pió granda la i déss: «Scuṡèm pà, mo i mî cavî i tåcchen scuèṡi i garétt, e mé a n vói brîṡa tajèrmi». Un’ètra la dîṡ: «Mé purtèr äl brèg, ch’a n i pòs sufrîr?». E un’ètra: «Mé, ch’avéss da lasèr i mî stanlén ch’a i ò cuṡé d nôv?» e vî ed ste pâs. Insåmma: sî surèl såura sèt äl génn ed nå. Al pôver pèder ògni vôlta ch’äli arspundêven acsé al suspirèva e l êra tant agrundè (angosciato) ch’al stèva par piànżer. La fiôla pznéṅna, ch’l’avêva nómm Blózza, la déss: «A vadd ch’a sî tant aflétt par sta côsa, ch’a n fè che suspirèr. A i andarò mé. Pôver pèder, cus’a n farêv pr acuntintèruv!». Anbrôṡ, tótt cuntänt, al déss: «Oh, chèra la mî Còca, brèva che t m è pròpi dè la vétta!». Al tôls na gabanèla e un pèr d brèg d un sô garżunzèl, al la fté ala méi con una cruvatatta al còl e al la cunduṡé là. Bèṡia e sô fiôl i i fénn purasè finàzz, parché al parêva al pió bèl ragazôl ch’a pséssi vàdder. Acsé Anbrôṡ al turné a cà e la Blózza l’arsté int la stanzia dl amalè.
La cminzò a sarvîrel e a dscårrer sîg con una graziéṅna ch’l’incantèva. Rizôl ai guardèva féss féss e an fèva che aducèr tótt i sû pâs. Al gêva pò in côr sô: «A cradd ch’la séppa una dòna: al n à bèrba, l à una vuṡléṅna sutîla sutîla, l à una carnéṅna żintîl; insåmma, mé a i żugarêv ch’l’é una dòna fté da òm». E a sta manîra, al cminzò a vlairi bän. Con sti pinsîr par la tèsta, però, ai carsé la malincunî e la fîvra. La sô mâma la se dstrużêva dala pasiån e un dé la i dmandò cus’al s fóss cal quèl ch’al le tgnêva acsé malincònic. Ló al ciapò ânum es al déss: «Savîv, mâma, cus’am dà ingåssa? A sån inamurè dal fiôl d Anbrôṡ». «Geṡomarî! Cus’êni stäl matîri?». «S’a n al savî, qualla l’é una ragâza e mé a murirò s’a n la pòs avair par mujêr». «Adèṡi, fiôl mî, biṡåggna prémma asicurères s’l é vaira. Lâsum fèr a mé, a farän una prôva: a la mandarò żå int la stâla es a la farò muntèr a cavâl ed cal pulaider, ch’a sò pò mé s’la starà sôda int la sèla, parché äl dòn äli én spuråuṡi e äl fan un månnd ed scuèṡ e d simitón pr andèr a cavâl, ch’i n s atänten gnanc a andèr só int un sumarén».
La ragâza, a sintîr sta prupuṡiziån la n se ṡguminté brîṡa. La muntò só a cavâl e la giré pr al prè fagandi fèr del cavariôl e di sèlt e lî la stèva tante sôda ch’al parèva ch’i l’avéssen lighè. Mèder e fiôl i êren ala fnèstra par vàdder coi sû ûc’, e la mèder la déss: «Mo t an vadd ch’al fà däl côs ch’al pèr un cavalarézz? Stà pûr chiêt, fiôl mî, qualla la n é brîṡa una dòna!». Mo Rizôl al stèva int la sô upignån e al gêva: «Mo la n vadd, mâma, cum la tén äl pónt di pî arvôlti in fòra?» e al scusèva la tèsta. Esànd acsé ustinè, sô mèder la turné un èter dé a dîr: «A vói ch’a in pruvâmen un’ètra». La mandò a tôr un stiòp, digànd: «Oh, ragazèl, a vói pruvèr ste stiòp. Carghèl e pò sparè cåntr a cla murâja». La Blózza mité la pållver e la baléṅna e la tiré acsé pulîd ch’an s psé fèr méi. La mèder la s vulté a Rizôl: èt vésst? E Rizôl: «E dâi, vó a la vlî a vòster môd e mé a n i sån gnínt parsuèṡ!». E un dé, int al dscårrer a tó-e-tó, al déss a sô mèder: «Insåmma, mé a sån inamurè môrt, m avîv intaiṡ? E a v dégg sóbbit che s’a n m la dè par mujêr andarò ala bûṡa».
Sô mèder, vdand ch’l êra acsé ustinè ch’an s i psêva cavèr dala tèsta sta matîria, la i déss: «Ôh, la vût savair natta? Däṅni d’intànnder che al dutåur t à urdnè i bâgn d âcua d curî e che t vû ch’al t véggna tîg anca ló; e acsé a se vdrà cmôd l arà d’avair nómm». E Rizôl al déss: «Fenalmänt adès avî truvè al pà dal mèl!». La Blózza mò, ch’l’avêva sintó incôsa, la dé la bonamàn a un servitåur d cà fagànd al dacôrd che, quand i êren lé par dspujères, al féss fénta ed vgnîr tótt afanè a dîri che sô pèder ed lî al vlêva murîr, e ch’al la dmandèva. Acsé as fé e lî, ch’la n s êra che dsfiubè i sfón, s i turnò a lighèr, pò l’andò vî curànd ala dsprè. Ló al turnò a cà pió môrt che vîv, la mèder s imażinò ch’i fóss däl dṡgrâzi e la dmandò csa i êra ed nôv. Ló ai cuntò csa i êra suzès e ch’l’êra andè bûṡa. Lî al le cunsulé giandi: «Dmatéṅna và a cà d Anbrôṡ al inpruvîṡ e dmandi d sô fiôl: s’al starà un pèz a vgnîr, al srà saggn ch’al se dspójja di pâgn da dòna e al s métt quî da òmen».
Rizôl l ubidé, l andé là e al prémm ch’véns a avrîr al fó Anbrôṡ. «Oh – dîṡ Rizôl – a m alîgher ch’a sî guaré, al n é dånca vaira ch’a vlêvi murîr? Arê biṡåggn ed dîr un sò-ché a vòster fiôl, fèmel vgnîr qué sóbbit». Anbrôṡ al curé da cäl ragâzi e al fé ftîr in frazza la Blózza: mo la n psé fèr acsé prèst parché l’êra fté da dòna. La sté un pzôl e pò la se dscurdò ed cavèrs i urcén dali uràcc’. Quand Rizôl vésst acsé, al déss: «Ah, la mî galantéṅna, avêva raṡån mé ch’a sî una dòna! A vói ch’a siêdi mî mujêr!». Anbrôṡ, vésst che quassta l’êra la furtóṅna dla ragâza, al s adatò vluntîra, purché sô pèder Bèṡia al fóss cuntänt. I andònn tótt insàmm a cà sô, e pèder e mèder ch’i véssten Rizôl tótt cuntänt, i dénn al cunsäns. I n savêven pò al parché Anbrôṡ l avéss fât sta fénta e ló ai cuntò parché an avêva che däl fàmmen. Alåura ai vén in tèsta a Bèṡia ed fèr una gran parintè e al déss ed vlair dèr i sû fiû a cäli ètri tåuṡi d Anbrôṡ. I fénn vgnîr ragâz e ragâzi e dåpp pûc dé as fé una gran mâsa ed zucarén, con un gran nòz e strangòz.
E guardè s’l é vaira che l’ubidiånza parturé non såul la furtóṅna ed cla cinatta, mo anc däl såu surèl... bänché i n al meritéssen brîṡa.
(Da: La Ciaclîra dla Banzôla, traduzione bolognese de Lo Cunto de li cunti ad opera delle sorelle Manfredi)

Ala prémma pâgina
Và só